«همدلی» در گفت و گو با کارشناسان، آسیب‌های تداوم روند افزایش قیمت‌ها در چهارراه استانبول را بررسی کرد

دست‌ِ پنهان
فاطمه آقایی‌فرد: فصل داغ بودجه‌بندی است و روزهای سرد زمستان با صحبت بهارستانی‌ها درباره دخل و خرج دولت سپری می‌شود. هر سال در همین روزهاست که صحبت از بدهی‌های میلیاردی دولت به بخش‌های مختلف اقتصادی می‌شود و اظهارنظرهای کارشناسانه در رابطه با چگونگی جبران کسری‌های بودجه دولتی به‌گوش می‌رسد، نبض بازار نیز محکم‌تر می‌زند. حالا چند وقتی است که چهارراه‌استانبول با همین حرف و حدیث‌ها در رابطه با کسری بودجه به تکاپو افتاده‌است و بازار گرانی ارزها حسابی داغ شده است. دلاری که تا چند وقت گذشته جرات صعود از کانال سه هزار و 800 تومانی را نداشت حالا دیگر از مرز چهار هزار و 500 تومان هم بالاتر رفته‌است. در ساعت سیزده و هفت دقیقه بعد ازظهر دیروز بود که خبر رسید دلار آمریکا رکورد جدیدی را ثبت کرد و با افزایش 150 تومانی به 4650 تومان رسید. حالا به‌نظر می‌رسد که دلار با قرارگیری در این کانال صف‌های خرید مردم را در صرافی‌ها شلوغ‌تر کرده است.
چند روز گذشته که دلار بی‎‌مهابا صعود می‌کرد، سیف هم در کانال تلگرامی خود به دلالان و خریداران دلار، با کنایه‌ چنین نوشت: «با کمال تعجب، بعضی به مشاهده تغییراتی در قیمت ارز، شتاب‌زده از دلالان و سوداگران سبقت می‌گیرند و با بزرگ‌نمایی تغییرات قیمت، چنان اظهار خوشحالی می‌کنند که کم از شادی ترامپ ندارد، ولی این شادی دیری نمی‌پاید و بر‌اساس روند هرساله در ماه‌های بهمن و اسفند، مسیر کاهشی پیدا می‌کند.» حالا مدیرکل بانک مرکزی از احتمال کاهش قیمت دلار در روزهای آینده خبر می‌دهد تا کارشناسان و فعالان اقتصادی این سخن سیف را تکذیب کنند و بگویند: «اتفاقا هربار که بانک مرکزی اعلام کرده دلار ارزان‌تر می‌شود، نتیجه عکس آن بوده و باید منتظر گرانی بود.»
صادرات غیرنفتی کمتر شد؛ دلار گرانتر!


هر سال همین است، فصل بودچه‌بندی که می‌شود حکایت گرانی دلار و کاهش ارز پول ملی به میان می‌آید تا به گفته فعالان اقتصادی دولت کسری بودجه خود را جبران کند. اما در این میان فرضیه‌های دیگری نیز در رابطه با علت گرانتر شدن دلار به گوش می‌رسد. شاید دولت برنامه‌هایی برای افزایش صادرات در دست دارد که اقدام به گرانی دلار کرده است. از آنجایی که دلار گرانتر به نفع صادر کننده است. حالا میزان صادرات غیرنفتی کاهش یافته است و دلار همین‌طور بی‌پروا گران‌تر می‌شود. به گفته کارشناسان در بازاری که بیش از 80 درصد از درآمدهای ارزی در اختیار دولت است و حاشیه بازار و نسبت عرضه و تقاضا هیچ دخالتی در تغییر قیمت ارز ندارد، معلوم نیست که خوشحالی و سوداگری دلالان ارز به واسطه چیست؟ به گفته تحلیلگران، ارز گران برای صادرات مفید است و ارز بر همین اساس گران شده، چرا هیچ پیشرفتی در زمینه صادرات مشاهده نشده است؟ اگر ارز به نفع صادرات افزایش یافته، پس چرا تابحال صادرات غیر نفتی ما افزایشی نیافته و حتی میزان صادرات غیرنفتی ما کمتر
شده است؟
ما در کشوری زندگی می‌کنیم که قیمت ارز تاثیر قابل‌توجهی بر سفره مردم دارد و به‌نظر می‌رسد دولت باید قیمت ارز را هر چه زودتر کنترل کند. حالا در این آشفته بازار کارشناسان از دولت خواسته مهمی دارند و آن‌هم کنترل قیمت ارزی است که با بالاتر بدن قیمت دیگر کالاها، زندگی را برای مردم، سخت‌تر می‌کند. به گفته بسیاری از تحلیگران، مشکل اصلی در گرانی دلار، نبود شفافیت میان دولت و مردم است. هر بار که دولت گفته قیمت ارز را ارزانتر می‌کند، اتفاقا نتیجه عکس مشاهده شده است و قیمت افزایش یافته است. اگر دولت به مردم بگوید که علت اصلی افزایش قیمت چیست و از مردم نظر خواهی کند، حتما مشکل ارز نیز حل خواهد شد.
دلار سودای گرانی ندارد
حدود دو ماهی است که ماراتُن عجیبی در چهارراه‌استانبول کلید خورده‌است. از آخرین تهدید دونالد ترامپ برای افزایش هرچه بیشتر تحریم‌ها علیه کشور و رسیدنِ همزمانِ لایحه بودجه سال 97 به‌دست بهارستانی‌ها، اتفاقات بسیاری در چهاراره‌استانبول افتاده و نگرانی‌ها درباره روند رو به افزایش دلار و تاثیر آن بر قیمت دیگر کالاها بیشتر شده است. از همان روزها بود که دلار روز به روز بالاتر رفت تا ارزش پولی ملی کشور هر روز افت کند و مردم برای خرید و فروش دلار به تکاپو بیافتند.
آن‌طور که مصطفی خانزادی، یک فعال بازار ارز، حال‌وهوای چهارراه‌استانبول را توصیف می‌کند، «به‌نظر می‌رسد که این تکاپوها برای خرید و فروش دلار کاملا موقتی هستند و بعد از تمام شدن بودجه‌‎بندی همه چیز به حال اولیه بازمی‌گردد. » به گفته خانزادی: «امسال صف‌های زیادی برای خرید و فروش دلار نداشتیم و صرافی‌ها تقریبا خالی بودند.» او بازار ارز را در روزهای آینده این‌طور توصیف می‌کند: «به‌نظر می‌رسد افزایش قیمت ارز، موقتی است و دوباره شرایط به‌حالت عادی بازمی‌گردد. و این اتفاقات به‌علت قرارگرفتن در این فصل از سال است.»